You are viewing the archived content of Scholarly Editing, Volumes 33 – 38 issued between 2012 and 2017. Go to the new site.

Scholarly Editing

The Annual of the Association for Documentary Editing

2016, Volume 37

Hugh of St Victor's De quinque septenis (On the Five Sevens) and its Versification in Samuel Presbiter's De oratione dominica (On the Lord's Prayer)

Edited by Andrew Dunningby Hugh of St Victor
 

Options

Highlight Quotes(?)
Highlight Quotes: Show quotations of De quinque septenis in De oratione dominica.
(Note: Quotes may appear farther below, scroll down to view)
Disable Line Breaks(?)
Line Breaks: Toggle display of line breaks used in the manuscript.
Display Annotations(?)
Display Annotations: Show later additions to the manuscript.
(Note: Annotations may appear farther below, scroll down to view)

De quinque septenis


210v

Paris, Bibliothèque Mazarine 717 210v

View Fullsize

 a


 Quinque septena in sacra scriptura
 frater inueni. quę uolo si possum sicut
 postulas prius singillatim enumerando ab-
inuicem distinguere. Postea uͦero quam inter se
 habeant conuenientiam eadem per singula sibi
 conferendo demonstrare. Primo loco ponuntur
 .7. vitia⸝.vii. uitia .id est. prima superbia. Secunda inuidia. Tercia
 ira. Quarta tristicia. Quinta auaricia. Sexta gula.
10 Septima luxuria. Contra hec secundo loco consti-
 tuuntur .7. petitiones.vii. peticiones quę in dominica orati-
 one continentur. Prima qua dicitur deo. Sancti-
 ficetur nomen tuum.
Secunda qua dicitur. Adue-
 niat regnum tuum.
Tertia qua dicitur. Fiat uo-
15 luntas tua s.icut in. c.elo et. in. terra.
Quarta qua dicitur. Pa-
 nem nostrum cotidianum da nobis hodie.
Quinta qua
 dicitur. Dimitte nobis debita nostra s.icut et. n.os d.imittimus d.ebitoribus nostris.
 Sexta qua dicitur. Ne nos inducas in temptati-
 onem.
Septima qua dicitur. Libera nos a malo.
20 Postea tercio loco secuntur 7. dona.vii. dona spciritus sancti.
 primum spciritus timoris domini. Secundum spiritus
 pietatis. Tercium spciritus scientię. Quartum spciritus
 fortitudinis. Quintum spciritus consilii. Sextum
 spciritus intellectus. Septimum spciritus sapientię.

25 Deinde quarto loco succedunt 7 vͥirtutes.vii. uirtutes. Pͥrima
 paupertas spciritus .id est. humilitas. Secunda mansue-
 tudo siue benignitas. Tercia compunctio siue
 dolor. Quarta esuries iusticię siue desiderium
 bonum. Quinta misericordia. Sexta cordis mundi-
30 cia. Septima pax.
7 beatitudinesNouissime quinto loco dispo-
 nuntur .vii. beatitudines. Prima regnum cęlorum.
 Secunda possessio terrę uiuentium. Tercia con-
 solatio. Quarta iusticię sacietas. Quinta misericordia.
 Sexta uisio dei. Septima filiatio dei.
Hec ita
35 primo loco distingue⸵ ut intelligas ipsa uicia
 quasi quosdam animę languores. siue uulnera
 interioris hominis. Ipsum uero hominem
 quasi egrotum. Medicum deum. Dona sancti
 spciritus antidotum. Virtutes sanitatem. Beati-
40 tudines felicitatis gaudium.
Sunt ergo sep-
 tem
uicia capitalia siue principalia &et ex his
 uniuersa mala oriuntur. Hii sunt fontes abyssi
 btenebrose. de quibus flumina babilonis exeunt.
 &et in omnem terram diducta. stillicidia iniqui-
45 tatis diffundunt. De quibus fluminibus psalmi-
 sta in persona populi fidelis cecinit dicens. Super
 flumina babilonis illic sedimus &et fleuimus.
 dum recordaremur syon. In salicibus in medio
 eius .s.uspendimus o.rgana n.ostra.
De viciisDe his .vii. uiciis uastatoribus &et uni-
50 uersam nature integritatem corrumpentibus si-
 mulq;ue malorum omnium g̾ermina producenti-
 bus. quantum ad presens negotium explican-
 dum sufficere putamus. loquemur. Septem
 ergo sunt. &et ex his tria hominem expoliant.
55 Quartum expoliatum flagellat. Quintum fla-
 gellatum eicit. Sextum eiectum seducit.
 Septimum seductum seruituti subicit. Su-
 perbia enim aufert homini deum.
Inuidia aufert
 ei proximum.
Ira aufert ei seipsum. Tristicia
60 spoliatum flagellat.
Auaricia flagellatum eicit.
 Gula eiectum seducit. Luxuria seductum serui-
 tuti subicit.
Nunc reuertentes singula per ordinem
 explanemus. Diximus quoͦd superbia aufert ho-
 mini deum. .1.Superbia namq;ue est amor proprię
65 excellentię. quando mens bonum quod habet
 singulariter diligit .id est. sine eo a quo bonum ac-
 cepit.
O pestifera superbia quid agis? Cur sua-
 des riuulo ut se a fonte diuidat? Cur suades
 radio ut se a sole auertat? Cur nisi ut &et ille
70 dum infundi desinit arescat. &et iste dum ab-
 illuminante [se]se auertitur tenebrosus fiat.
uterq;ue
 uero dum accipere cessat id quoͦd necdum habet.
 continuo illud eciam quod habet amittat. Hoc pro-
 fecto tu agis cum doces donum extra datorem
75 diligere ut qui partem boni quoͦd ab illo datum est
 peruerse sͥibi uendicat. totum bonum quod in-
 illo est amittat. Sicq;ue fiat ut nec id quoͦd habet uti-
 liter habere possit. dum illud in eo a quo habet non-
 diligit. Sicut enim omne bonum ueraciter
80 a deo est. ita nullum bonum extra deum utiliter
 haberi potest.
Immo uero per hoc idipsum quoͦd
 habetur amittitur. quod in eo &et cum eo a quo
 habetur non amatur. Nam quicumq;ue non nouit
 nisi hoc quoͦd habet bonum in semetipso diligere.
211r


Paris, Bibliothèque Mazarine 717 211r

View Fullsize

85 anecesse est ut dum in altero bonum quod non habet
 aspexerit⸵ tanto amarius sua eum imperfectio
 torqueat⸵ quanto eum in quo omne bonum con-
 sistit non amat. Et idcirco superbiam semper inui-
 dia sequitur. 2quia qui illic amorem non figit uͥbi
90 omne bonum est quantum de suo peruerse ex-
 tollitur. tanto grauius de bono alieno torquetur.
 Sua igͥitur elationi iustissime pena deputata est
 ipsa quam de se gignit inuidia. quę quia com-
 mune omnium bonum diligere noluit⸵ recte
95 nunc boni alieni liuore tabescit. Quam profecto
 aliene felicitatis successus non ureret. si illum
 in quo omne bonum est per amorem possideret.
 Nec enim alienum a se iudicaret bonum al-
 terius. si suum ibi diligeret. ubi &et suum &et al-
100 terius bonum simul possideret. Nunc ergͦo quantum
 se per elationem contra creatorem extollit. tantum
 per liuorem sub proximo cadit. &et quantum ibi
 fallaciter erigitur. tantum hic ueraciter pre-
 cipitatur.
Sed neq;ue hic sistere potest semel cepta
105 corruptio. Mox enim ut de superbia inuidia
 nata fuerit⸵ iram ipsa de se parit. 3Quia miser
 animus propterea iam sͥibi ipsi de sua imperfec-
 tione i[t?]rascitur. quia de bono alterius per carita-
 tem non letatur. Atq;ue ideo id eciam quod habet. sͥibi
110 displicere incipit quoniam in alio id quod habere
 non potest agnoscit. Qui ergͦo per caritatem in deo
 totum habere potuit. id eciam quod per elationem
 extra deum habere conabatur per inuidiam et iram
 amittit. quia postquam per superbiam deum amit-
115 tit⸵ per inuidiam perdit proximum. &et per iram se-
 metipsum. Quia igͥitur omnibus amissis nichil super
 est unde gaudeat infelix conscientia per tristiciam
 in semetipsa colliditur. &et quę de alieno bono pie
 letari noluit⸵ de suo malo iuste cruciatur. Post
120 superbiam ergo &et inuidiam &et iram que hominem
 spoliant continuo tristicia 4sequitur quę nu-
 datum flagellat. .5.Cui deinde succedit auaricia
 quę flagellatum eicit. quia interno gaudio
 amisso⸵ foris consolationem querere compellit.
125 56Postea accedit gula quę eiectum seducit⸵ quia
 animum ext̾erioribus inhiantem hoc uitium inpͥrimis
 bquasi e uicino temptans per ipsum naturalem ap-
 petitum ad excessum illicit. 7Postremo superuenit
 luxuria. quę seductum uiolenter seruituti
130 subicit. quia postquam caro per crapulam inflam-
 mata est ardorem libidinis superuenientem
 emollitus atq;ue eneruiter resolutus animus
 uincere non potest. Seruit igͥitur seuissime domi-
 nationi mens turpiter subacta. et nisi exorata
135 subueniat saluatoris pietas non erit iam unde cap-
 tiuo seruienti amissa restituatur libertas.

 de peticionibusSequuntur itaq;ue .vii. peticiones contra .vii.
 uicia
quibus ille oratur ut subueniat. qui nos
 &et orare docuit. &et quotd orantibus spiritum bonum
140 ad sananda uulnera nostra &et ad soluendum iu-
 gum captiuitatis nostre daturus esset repromisit.
 Sed nos antequam ad explanationem harum
 ueniamus prius uolumus alia adhuc simi-
 litudine demonstrare quantam in nobis cor-
145 ruptionem supradicta uitia generent. ut quanto
 periculosior languor ostenditur⸵ tanto magis
 necessaria medicina comprobetur. Per superbiam
 igͥitur cor inflatur. per inuidiam arescit. per iram
 crepat. per tristiciam conteritur. &et quasi in-
150 puluerem redigitur. per auariciam dispergitur.
 per gulam inficitur &et quasi humectatur. per-
 luxuriam conculcatur &et in lutum redigitur.
 ita ut iam miser dicere possit.
Infixus sum
 in limo profundi &et non est substantia.
Veni in-
155 altitudine maris &et tempestas demersit me.

 Cumq;ue huic limo profundi animus fu̾erit infixus.
 &et luto coinquinationis &et inmunditię obuo-
 lutus⸵ euelli nequaquam potest nisi ad illum
 clamet &et eius auxilium postulet. de quo psal-
160 mista loquitur dicens. Expectans expectaui
 dominum &et intendit michi. Et exaudiuit
 preces meas .et. e.duxit d.e lacu m.iserie et. d.e luto fecis
.
Propterea ergo
 ipse nos orare docuit⸵ ut totum bonum nostrum
 ab ipso sit ut &et quod petimus &et quoͦd petentes
165 accipimus eius donum non nostrum meritum
 esse intelligamus. .1.Prima ergͦo peticio contra
 superbiam est. queͣua deo dicimus. Sanctificetur nomen
 tuum.
Hoc enim petimus ut det nobis timere
211v

Paris, Bibliothèque Mazarine 717 211v

View Fullsize

 a&et uenerar ​i nomen suum⸵ quatinus ei per humili-
170 tatem subiecti simus. qui per superbiam rebelles
 &et contumaces extitimus.
Huic peticioni datur
 donum spciritus timoris domini. ut ille ad cor ue-
 niens 1uirtutem in eo creet humilitatis que
 superbię morbum sanet. quatinus ad regnum
175 cęlorum quoͦd angelus superbus per elationem perdidit.
 homo humilis peruenire possit.
.2.Secunda peticio est
 contra inuidiam. qua dicitur. adueniat regnum
 tuum.
Regnum siquidem dei est salus homi-
 num. quia tunc deus in hominibus regnare di-
180 citur. quando ipsi homines deo subiciuntur.
 &et modo ei adherendo per fidem. et post inherendo
 per speciem. Quid ergͦo petit ut regnum dei adueniat.
 ille profecto salutem querit hominum. Ac per-
 hoc dum pro communi omnium salute postu-
185 lat. liuoris uicium se reprobare demonstrat.

 Huic peticioni datur spciritus pietatis. ut ipse ad cor
 ueniens ad benignitatem illud accendat. quatinus
 ad eandem homo ęterne hereditatis possessionem
 ad quam alios peruenire cupit ipse perueniat.
.3.Ter-
190 cia
peticio est contra iram qua dicitur. Fiat uo-
 luntas tua sicut .i.n c.elo &et. i.n terra.
Non enim uult con-
 tendere qui dicit. Fiat .u.oluntas tua. sed sͥibi placere indicat
 quicquid uoluntas dei siue in se siue i̅n aliis secundum
 arbitrium sue dignationis dispensat.
Huic
195 ergͦo peticioni datur spciritus scientię. ut ipse ad cor
 ueniens erudiat uillud &et salubriter compun-
 gat. ut sciat homo malum quod patitur ex-
 sua culpa prouenire⸵ si quid autem boni ha-
 buerit ex misericordia dei procedere ac per hoc discat
200 siue in malis quę sustinet. siue in bonis quę
 non habet contra creatorem non irasci. sed per omnia
 patientiam exhibere.
Optime ergͦo per compuncti-
 onem cordis quę spiritu scientię operante interius
 ex humilitate nascitur. ira &et indignatio animi
205 mitigatur. quia e conuerso stultum ira in-
 terficit
. quando in aduersis per impatientię
 uicium agitatus atq;ue cecatus uel malum
 quoͦd patitur se meruisse uel bonum quoͦd habet
 per graciam accepisse non agnoscit. Hanc autem
210 uirtutem .id est. compunctionem siue dolorem
 bpremium consolationis sequitur. ut qui se-
 hic sponte coram deo per lamenta affligit⸵ illic
 uerum gaudium &et leticiam inuenire mereatur.

 4Quarta peticio est contra tristiciam qua dicitur.
215 Panem nostrum cotidianum .d.a n.obis hodie. Tristicia
 namq;ue tedium est animi cum merore quando
 mens quodammodoͦ tabefacta &et uitio suo amari-
 cata interna bona non appetit⸵ atq;ue omni ui-
 gore emortuo nullo spiritualis refectionis desiderio
220 hilarescit.
Propterea ad sanandum hoc uicium
 deprecari nos oportet misericordiam domini. ut
 ipse solita pietate animę tedio suo languenti
 interne refectionis pabulum admoueat. ut quoͦd
 ipsa absens nescit appetere. gustu presentis
225 ammonita incipiat amare. Datur ergͦo huic peti-
 cioni spciritus fortitudinis ut fatiscentem animam
 erigat⸵ quatinus illa pristini uigoris uͥirtute
 recepta a defectu sui tedii ad desiderium int̾erni
 saporis conualescat. Creat ergͦo spciritus fortitudinis
230 in corde famem iusticie ut dum hic per desiderium
 pietatis fortiter accenditur. illic pro premio ple-
 nam beatitudinis sacietatem consequatur.

 .5.Quinta peticio est contra auariciam. qua dicitur.
 Dimitte nobis debita nostra .s.icut et. n.os d.imittimus d.ebitoribus nostris.
235 Iustum enim est ut in reddendo debito non
 debeat esse anxius qui in exigendo nolu̾erit esse
 auarus. Atq;ue ideo cum a nobis per dei graciam
 uicium auaricię tollitur⸵ qualiter a nostro debito
 absolui debeamus ex proposita salutis conditi-
240 one donatur.
Huic ergͦo petitioni datur spciritus consilii
 qui doceat nos in hoc seculo libenter peccan-
 tibus in nos misericordiam impendere quatinus in-
 futuro cum pro peccatis nostris racionem reddituri sumus
 mereamur misericordiam inuenire.
.6.Sexta peticio est
245 contra gulamregulam qua dicitur. Ne nos inducas
 [i?]̅n.id est. tempt̾ationem. induci permittas in .temptationem. Hec est tempta-
 tio qua nos illecebra carnis sepe per naturalem
 appetitum ad excessum trahere nititur⸵ &et la-
 tenter uoluptatem subicit. dum manifeste
250 nobis de necessitate blanditur. In quam profecto
 temptationem tunc nequaquam inducimur
 si sic studemus secundum mensuram necessitatis nature
212r

Paris, Bibliothèque Mazarine 717 212r

View Fullsize

 anaturę subsidium impendere. ut tamen semper
 meminerimus appetitum ab illecebra uolup-
255 tatis cohercere.
Quod ut implere ualeamus⸵
 datur nobis petentibus spciritus intelligentie. ut in-
 terna refectio uerbi dei appetitum ext̾eriorem
 cohibeat. et mentem spiritali cibo roboratam nec
 ualeat corporalis egestas frangere. nec carnis
260 uoluptas superare. Propterea namq;ue et ipse dominus
 temptatori suo dum esurienti sͥibi fraudulentam
 de ext̾erioris panis refectione suggestionem face-
 ret⸵ respondit dicens. Non in solo pane uiuit homo.
 sed in .o.mni u.erbo q.uod p.rocedit ab. o.re dei.
ut aperte demonstraret.
265 quia cum mens illo interius pane reficitur.
 non magnopere curat si foris ad tempus famem
 carnis patiatur.
Datur ergͦo contra gulam spciritus
 intelligentię. sed ille ad cor ueniens emundat
 illud atq;ue purificat. &et illum interiorem ocu-
270 lum cognitione uerbi dei quasi quodam col-
 lirio sanans eo usq;ue luminosum atq;ue serenum
 efficit⸵ ut ad ipsam eciam deitatis claritatem
 contemplandam perspicax fiat. Contra uicium
 igͥitur gulę remedium opponitur spciritus intelli-
275 gentię. Ex spiritu autem intelligentię. mundi-
 cia cordis nascitur.
Mundicia uero cordis.
 uisionem dei promeretur. Sicut scͥriptum est. Beati
 mundo corde. q.uoniam i.psi d.eum u.idebunt.
.7.Septima peticio est contra
 luxuriam. qua dicitur. Libera nos a malo.
Conueni-
280 enter sane seruus libertatem petit. et iccirco
 huic petitioni datur spciritus sapientię qui amissam
 captiuo libertatem restituat &et iugum inique
 dominationis quod suis uiribus ille non ualuit
 per graciam adiutus euadat. Sapientia namq;ue a-
285 sapore dicitur. cum mens gustu internę dulce-
 dinis tacta totam se per desiderium intus colli-
 git. nec foris iam eneruit̾er in carnis uoluptate
 dissoluitur. quia totum intus possidet in quo de-
 lectatur. Congrue igͥitur contra ext̾eriorem uolupta-
290 tem int̾erior dulcedo opponitur ut quanto illa
 plus sapere &et plac̾ere inceperit⸵ tanto liberius atq;ue
 libentius ista contempnatur. tandemq;ue in semet-
 ipsa mens pacificata dum nichil est quoͦd foris ap-
 petat. tota per amorem intus requiescat.
Spciritus ergͦo
295 bsapientię cor sua dulcedine tangens &et foris
 concupiscentię ardorem temperat. &et sopita con-
 cupiscentia intus pacem creat. quatinus dum
 mens tota ad int̾ernum gaudium colligitur.
 plene ac perfecte homo ad imaginem dei refor-
300 metur sicut scͥriptum est. Beati pacifici. quoniam ipsi
 .f.ilii d.ei u.ocabuntur.
Ecce frater peticionem tuam non qualit̾er de-
 bui. sed qualiter interim potui adimpleui.
 Accipe munusculum. de .v. septenis quod
 postulasti. &et cum illud respexeris⸵ memento
305 mei. Gracia dei sit tecum. Amen. finis