You are viewing the archived content of Scholarly Editing, Volumes 33 – 38 issued between 2012 and 2017. Go to the new site.

Scholarly Editing

The Annual of the Association for Documentary Editing

2016, Volume 37

Hugh of St Victor's De quinque septenis (On the Five Sevens) and its Versification in Samuel Presbiter's De oratione dominica (On the Lord's Prayer)

Edited by Andrew Dunningby Samuel Presbiter
 

Options

Highlight Quotes(?)
Highlight Quotes: Show quotations of De quinque septenis in De oratione dominica.
(Note: Quotes may appear farther below, scroll down to view)
Disable Line Breaks(?)
Line Breaks: Toggle display of line breaks used in the manuscript.

De oratione dominica


41v

Cambridge, Pembroke College 115 41v

View Fullsize
 

De oratione dominica. Silicet Pater noster.


 Quam xpccristus docuit oratio quinque petitus.

 Septem sunt uicia capitalia siue pͥrincipalia. ex his uniu̾ersa mala.
 oriuntur. Hi sunt fontes abyssi tenebrose de qͥuibus flumina babilonis
exeunt. et in omnem t̾erram deducta⸵ stillicidia iniqͥuitatum diffundunt.
42r

Cambridge, Pembroke College 115 42r

View Fullsize
 De quibus fluminibus psalmista in persona populi fidelis cecinit
 dicens. Super flumina babilonis et c̾etera. in sallicibus et c̾etera.
Horum uiciorum
 tria expoliant hominem. Quartumexspoliatum flagellat. quintum flagellatum eicit. Sextum
 eiectum seducit. Septimum⸵ seductum seruituti subicit. Super-
10 bia aufert homini deum.
Superbia namque est amor propͥrie excellentie.
 quando mens bonum quod habet singularit̾er diligit .id est. sine eo a quo
 bonum accepit.
Riuulus a fonte diuisus⸵ arescit. radius a sole illu-
 minante au̾ersus⸵ fit tenebrosus.
Sicut omne bonum ueracit̾er a deo
 est⸵ ita nullum bonum extra deum utilit̾er haberi potest.
Qͥuicumque
15 non nouit nͥisi ḣoc quod habet bonum in semet ipsumo diligere⸵ necesse est ut dum
 in alt̾ero bonum quod non habet aspexerit⸵ tanto amarius sua eum inperfectio
 torqueat⸵ quanto eum in quo omne bonum consistit non amat. iccirco super-
 biam semper inuidia sequitur. quia qͥui illic amorem non figit ubi
 omne bonum est⸵ quantum de suo peruerse extollitur⸵ tanto gra-
20 uius de alieno bono torquetur
. ḥọmonon a se bonum alterius
 iudicaret alienum. si suum sibi diligeret ubi et suum et alterius
 bonum simul possideret. quantum ergo se per elationem extra crea-
 torem extollit⸵ tantum per liuorem sub proximo cadit. et quantum
 ibi fallaciter erigitur⸵ tantum hic ueracit̾er precipitatur.
Cum de superbia
25 nata fuerit inuidia⸵ iram ipsa de se parit. qͥuia miser animus
 pꝑꝑpropterea iam sibi de sua inperfectione irascitur⸵ qͥuia de bono alt̾erius
 per caritatem non letatur. atque id etiam quod habet sibi displicere incipit⸵
 quoniam in alio id quod habere non pͭotest agnoscit. qui ergͦo per caritatem in deo
 totum habere potuit⸵ id etiam quod per elationem extra deum habere
30 conatur⸵ per inuidiam et iram amittit. qͥuia et postꝙᷓquam per superbiam
 deum perdidit⸵ per inuidiam perdit proximum. per iram semet ipsum.
 quia diligitur omnibus amissis nichil super[ ] est unde gaudeat in
 felix conscientia⸵ per tristiciam in semet ipsa colliditur. &et que de
 alieno bono pie letari noluit⸵ de suo malo iuste cruciatur.
35 Post superbiam ergͦo et inuidiam et iram que hominem spoliant⸵ continuo
 sequitur tͥristicia. que nudatum flagellat. cui deinde succedit auari-
 cia. que flagellatum eicit. qͥuia interno gaudio amisso⸵ foris conso-
 lationem querere conpellitur. Postea accedit gula que eiectum
 seducit. qͥuia animum ext̾erioribus inhiantem ḣoc uicium in[ ] pͥrimis
40 quasi e uicino temptans⸵ per ipsum naturalem appetitum ad ex-
 [ex]excessum illicit. postremo superuenit luxuria. que seductum
 uiolenter seruituti subicit. quia pͦostꝙᷓquam caro per crapulam in
 flamata est⸵ ardorem libidinis superuenientem emollitus atque
 eneruit̾er resolutus animus⸵ uinc̾ere non potest. Seruit igͥitur seuissime
45 dominationi mens turpit̾er subacta. et nͥisi exorata subueniat sal-
42v

Cambridge, Pembroke College 115 42v

View Fullsize
 uatoris pietas⸵ non erit iam unde captiuo seruienti amissa resti-
 tuatur libertas.
Sunt igͥitur septem peticiones in oratione dominica contra .vii.tem
 uicia.
Per superbiam cor inflatur. per inuidiam arescit. per iram crepat.
 per tristiciam cont̾eritur. et quasi in puluerem redigitur. Per auariciam
50 dispergitur. per gulam inficitur. et quasi humectatur. per luxuriam
 conculcatur. et in lutum redigitur. ita ut iam homo miser dicere
 possit. infixus sum in limo profundi et non est. substantia.
a quo luto
 ad deum clamans et auxilium deuote postulans⸵ euelli poterit.
 unde illud. exaudiuit preces meas et eduxit me de lacu miserie⸵
55 et de luto fecis.

 Continet atque duos. his pelluntur mala septem.

 Spiritus timoris domini. spiritus pietatis. spiritus scientie. spciritus
 fortudinis. spciritus consilii. spciritus intellectus. spciritus sapientie.

 Et bona septem dona feruntur. Ab his oriuntur⸵

60 Paupertas spiritus .id est. humilitas. Mansuetudo siue benignitas.
 Conpunctio siue dolor. Esuries iusticie siue desiderium bonum.
 Misericordiea. Cordis mundicia. Pax.
He septem uͥirtutes notantur
 in illo euangelio Videns turbas ihcesus ascendit in montem et c̾etera.
 In illo qͦuoque euangelio designantur septem beatitudines. He .scilicet. Reg
65 num celorum. possessio t̾erre uiuentium. consolatio. iusticie saci-
 etas. misericordia. uisio dei. filiatio dei.

 Septem uirtutes, septem felicia dona⸵

 Ewangelista. qui perseu̾erau̾erit usqque in finem hic saluus erit.

 His adquiruntur. constantia si sit in illis.

70 Prima petitio est contra superbiam qua deo dicimus. sanctificetur nomen
 tuum.
Ḣoc enim petimus ut det nobis timere et uenerari nomen
 suum⸵ quatinus ei per humilitatem subiecti simus. qui per superbiam
 rebelles et contumaces extitimus.

 Est primo funesta superbia pulsa petitu.

75 superbia aufert homini deum.

 Qua deus aufertur homini. Pͥrimoque petitu⸵

 Pͥrime peticioni datur spiritus timoris domini. ut ille ad cor ueniens.
 uirtutem in eo creet humilitatis. que superbie morbum sanet.
 quatinus ad regnum celorum quod angelus superbus per elationem
80 perdidit⸵ homo humilis peruenire possit.

43r

Cambridge, Pembroke College 115 43r

View Fullsize
 Donatur domini timor. Hic humiles facit. hisque

 Ewangelista. Beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est. regnum celorum. pauperes
 spiritu
.id est. humiles.

 Conuferṭẹtur celi regnum. gaudentque beati.

85 Secunda petitio est ꝯᷓcontra inuidiam qua dicitur. Adueniat regnum
 tuum.
regnum siqͥuidem dei est⸵ salus hominum. quia tunc in hominibus
 deus regnare dicitur⸵ quando ipsi homines deo subiciuntur.
 modo ei adherendo per fidem. et pͦost inherendo per speciem. qͥui ergo
 petit ut regnum dei adueniat⸵ ille profecto salutem hominum
90 querit. ac per ḣoc dum pro communi omnium salute postulat⸵
 liuoris uicium se reprobare demonstrat.

 Si sit digne facta secunda petitio. liuor⸵

 uel De[ ] pulsatur.
Inuidia aufert homini proximum.
 Inde fugatur. dicitur hic auferre propinquum.

95 Secunde petitioni datur spciritus pietatis. ut ipse ad cor ueniens⸵ ad
 benignitatem illud accendat. quatinus ad eandem homo et̾erne
 hereditatis possessionem ad quam alios peruenire cupit⸵ et ipse
 perueniat.

 Hac prece donatur pietas. per quam generatur⸵

100 Ewangelista. Beati mites quoniam ipsi possidebunt t̾erram.

 Mansuetudo. qua uiuentum sit data terra.

 Tercia petitio est contra iram qua dicitur fiat uoluntas tua.
 sicut in celo et in t̾erra.
non uult contendere qͥui dicit. Fiat uoluntas
 tua.
sed sibi placere indicat⸵ qͥuicqͥuid uoluntas dei siue in se
105 siue in aliis secundum arbitrium sue dignationis dispensat.

 Tertia digna peticio submouet iram.

 ira aufert homini se ipsum.

 Hec aufert homini semet. spoliatur. ab ipso⸵

 Cum superbia auferat homini deum. inuidia proximum. ira se ipsum⸵ exspo-
110 liatur.

 Cum deus aufertur. et proximus. et simul ipse.

 Tertie petitioni datur spiritus scientie. ut ipse ad cor ueniens⸵
 erudiat illud et salubriter conpungat. ut sciat homo malum
 quod patitur ex sua culpa prouenire. si quid autem boni habuit⸵ ex
115 misericordia dei procedere. ac per hoc discat siue in malis que sustinet.
 siue in bonis que non habet⸵ contra creatorem non irasci. sed per omnia
43v

Cambridge, Pembroke College 115 43v

View Fullsize
 patientiam exhibere.
stultum ira int̾erficit. quando in adu̾ersis per inpatien-
 tie uicium agitatus atque cecatus uel malum quod patitur se meruisse. vel
 bonum quod habet per gratiam se accepisse non agnoscit. Hanc uͥirtutem .id est.
120 conpunctionem siue dolorem premium consolationis sequitur. vt qͥui
 se hic sponte coram deo per lamenta affligit⸵ verum gaudium &et
 leticiam inuenire mereatur.

 Ista largitur prece sana scientia. per quam⸵

 Prouenit in fletu conpunctio. grata saluti.

125 .s.cilicet conpunctione.
Ewangelista. Beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur.
 Hac confertur consolatio multa superna.

 Quarta petitio est contra tͥristiciam. qua dicitur. Panem nostrum cotidianum
 da nobis hodie.
tristicia tedi[d]dum est. animi cum. merore. quando mens qͦuo-
 dammodoͦ tabefacta. et uicio suo amaricata interna bona non appetit.
130 atque omni uigore e mortuo⸵ nullo desiderio spiritualis refectionis hi
 larescit.
tristicia flagellat hominem.

 Quarta peticio tristiciam fugat. ista flagellat⸵

 Quarte peticioni datur spciritus fortitudinis. ut fatiscentem ani-
 mum erigat. quatinus illa pͥristini uigoris uirtute recepta⸵ ad
135 [in?]defectum sui tedii ad desiderium interni saporis conualescat. creat
 ergͦo spiritus fortitudinis in corde famem iusticie. vt qͥui hic per desiderium
 pietatis fortiter accenditur⸵ illic pro premio plenam beatitudinis
 sacietatem consequatur.

 Expoliatum. Fortis spiritus hac prece fertur.

140 Esuries bona iusticie producitur inde.

 Ewang̾elista. Beati qui esuriunt et sitiunt iusticiam quoniam ipsi satu-
 rabuntur.

 Per quam leticia plena iusti saturantur.

 Quinta petitio est. contra auariciam qua dicitur. dimitte nobis debi-
145 ta nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
iustum est. ut in redden-
 do debito non debeat esse. anxius⸵ qui in exigendo noluerit esse. amarus.
 Atque ideo cum a nobis per dei gratiam uicium auaricie tollitur⸵ qua-
 liter a nostro debito absolui debeamus exposita salutis conditione
 donatur.
auaricia hominem spoliatum et flagellatum eicit.

150 Quinta petitio trudit auariciam. spoliatum⸵

 Quinte peticioni datur spiritus consilii qui doceat nos in ḣoc seculo
44r

Cambridge, Pembroke College 115 44r

View Fullsize
 libent̾er peccantibus in nos misericordiam inpendere. quatinus in futuro
 cum pro peccatis nostris rationem reddituri sumus mereamur mise-
 ricordiam inuenire.

155 Eicit hec hominem. Donatur spiritus inde.

 Consilii. facit hic homines fratrum miserentes.

 .s.cilicet misericordibus.
Ewang̾elista. Beati
 misericordes qͥuia ipsi misericordiam consequentur.

 Traditur his merces miseratio multa superna.

160 Sexta petitio est. contra gulam qua dicitur. ne nos inducas .id est. induci
 permittas in temptationem. Hec est temptatio qua nos illecebra carnis
 sepe. per naturalem appetitum ad excessum trahere nititur. et latenter
 uoluptatem subicit⸵ dum manifeste nobis de necessitate blanditur.
 in quam profecto temptationem tunc nequaquam inducimur⸵ si sic studemus
165 secundum mensuram necessitatis nature subsidium inpendere⸵ ut
 tamen semper meminerimus appetitum ab illecebra uoluptatis cohercere.

 Sexta gulam pulsare petitio dicitur. ista⸵

 Gula hominem eiectum se ducit.

 Eiectum male seducit. Datur hac prece digna⸵

170 Sexte petitioni datur spiritus intelligentie. Vͥt in t̾erna refectio
 uerbi dei appetitum ext̾eriorem cohibeat. et mentem spirituali cibo
 roboratam⸵ nec ualeat corporalis egestas frangere⸵ nec carnis
 uoluptas superare. propt̾erea namque et ipse dominus temptatori suo. dum
 esurienti sibi fraudulentam de ext̾erioris panis refectione sug
175 gestionem faceret⸵ respondit dicens. non in solo pane uiuit homo.
 sed in omni u̾erbo quod pro.cedit de ore dei
. ut aperte demonstraret⸵ qͥuia [qͥui]qͥui cum men[u?]mens illo int̾erius
 pane reficiturnon magno[ o] opere curat si foris ad tempus⸵ famem carnis
 patiatur.
ex spiritu intelligentie mundicia cordis nascitur.

 Spiritus intellectus. mundiciam creat ipse.

180 conmundicia cordis uisionem dei promeretur. sicut scriptum est. Beati mundo
 corde quoniam ipsi deum uidebunt.

 Qua uirtute dei confertur uisio felix.

 Septima petitio est contra luxuriam qua dicitur. libera nos a malo.

 Septima luxuriam remouere petitio digna⸵

185 Luxuria hominem seductum seruituti subicit.

 Dicitur. hec hominem seductum subicit. ut sit⸵

 Septime petitioni datur spciritus sapientie. qͥui amissam captiuo libertatem⸵
44v

Cambridge, Pembroke College 115 44v

View Fullsize
 restituat et iugum inique dominationis quod suis uiribus ille non
 ualuit⸵ per gratiam adiutus euadat. sapientia a sapore dicitur. Mens
190 gustu interne dulcedinis tacta⸵ totam se per desiderium intus
 colligit. nec foris iam en̾eruit̾er in carnis uoluptatem dissoluitur.
 qͥuia totum intus possidet in quo delectatur. congrue igͥitur contra ext̾eriorem
 uoluptatem⸵ int̾erior dulcedo opponitur. ut quanto illa plus sapere
 et placere inceperit⸵ ịṇṭ̣̾ẹṛịọṛ tanto liberius atque libentius ista contempnatur.
195 tandem pacificata in semet ipsa mens dum nichil est quod foris ap-
 petat⸵ tota per amorem intus requiescat.

 Seruus. Donatur sapientia spiritualis⸵

 Spiritus sapientie cor sua dulcedine tangens⸵ et foris concupiscentie
 ardorem temperat⸵ et sopita concupiscentia intus pacem creat. quatinus
200 dum mens tota ad internum gaudium colligitur⸵ plene et perfecte
 homo ad ymaginem dei reformetur. sicut scriptum est. Beati pa-
 cifici quoniam filii dei uocabuntur.

 Hac prece. feruoremque foris sapientia sedat.

 Sopitoque malo motu pacem creat intus.

205 Sicque reformatur homo. Pax facit ut sit⸵

 Filius ipse dei collata pace superna.

 Intellige ipsa uicia quasi qͦuosdam esse anime languores siue uulnera in
 terioris hominis. ipsum uͦero hominem⸵ quasi egrotum. Medicumdeum. Dona
 spiritus sancti⸵ antidotum. Virtutes⸵ sanitates. Beatitudines⸵ felicita
210 tis gaudium.

 Languores hominis dominus fugat interioris⸵

 Talibus antidotis facit hunc uirtute uigentem.

 Et bene sonato felicia gaudia confert.